Na przełomie maja i czerwca dowiedzieliśmy się o sukcesie uzyskania produkcji gazu w dwóch otworach wykonanych na złożach występujących w głębszej części monokliny przedsudeckiej. Nowością jest to, że gaz stwierdzono w odwiertach z odcinkiem poziomym o długości 400 metrów wykonanych na złożach odkrytych w rejonie Środy Wielkopolskiej i Rokietnicy. Po szczegóły trzeba się udać na stronę PGNiG z wiadomościami dla mediów - potem kliknąć na wiadomości z 1.06. i 29.05.2017 r. by dowiedzieć się o wynikach odwiertów Miłosław 5H i Rokietnica 5H.
Nie są to pierwsze otwory kierunkowe wykonywane w Polsce na złożach gazowych. Znacznie trudniejsze zadanie postawili sobie geolodzy i wiertnicy z PGNiG Zielona Góra w roku 2010. Zaprojektowali oni na pierworodnym złożu gazu w czerwonym spągowcu i wapieniu cechsztyńskim Bogdaj-Uciechów odwiert kierunkowy BU-102H z zadaniem "zwiększenia możliwości wydobywczych gazu z bloku południowego i skrócenia czasu eksploatacji złoża". Nie znam lokalizacji odwiertu, ale znalazłam jego trajektorię w artykule Jana Gustka zamieszczonym na portalu Inżynieria opublikowanym w sierpniu 2012 r. Z tego źródła pochodzi rysunek techniczny otworu kierunkowego z odcinkiem poziomym wykonany w warunkach obniżonego ciśnienia hydrostatycznego wywołanego eksploatacją gazu ze złoża prowadzoną od 40 lat. Nie będę powtarzać tego, co zawiera artykuł, objaśnię tylko to co jest na rysunku.
Przy odwiertach kierunkowych musimy pamiętać o rozróżnieniu głębokości, jako rzutu punktu trajektorii odwiertu na mapę powierzchni poziomej, oraz o długości otworu mierzonej od początku otworu na powierzchni ziemi do dowolnego punktu na drodze utworzonej przez świder kierowany przez człowieka z zaawansowanymi technologicznie urządzeniami naprowadzającymi. Otwór pionowy - wertykalny prowadzony był do głębokości około 1200 m, po czym szerokim łukiem został skrzywiony do długości 1500 m uzyskując głębokość około 1410 m w pewnej odległości "zjeżdżalni". Przy tej głębokości orurowano odwiert rurami 7'' co jest zaznaczone na szkicu "bucikami" na nóżkach w pozycji baletowej (stopy na zewnątrz ;-). Część horyzontalną odwiertu o długości 412 m wykonano mniejszą średnicą. Wiercenie zakończono osiągając stropową część złoża - wapień cechsztyński występujący w ścianie zachodniej, pod jakimś kątem. Złoże B-U ma wysokość około 100 m. Wapień otula piaskowce czerwonego spągowca. Odwiert przebił już raz wapień w stropie złoża (w orurowanym odcinku w kształcie łuku?) i został zakończony po dojściu do zachodniej burty odwróconej do góry dnem łodzi leżącej na plaży czerwonego lub szarego piaskowca.
Napisałam wyżej, że odwiert był skierowany ze wschodu ku zachodowi. O tym informuje nas szkic poziomy trajektorii pokazany w części górnej. Widzimy tu część skrzywioną odwiertu BU 102H oraz część horyzontalną. W przecięciu lokalnych osi topograficznych XY(0,0) znajduje się punkt otworu o głębokości 1200 m. Poniżej tej głębokości idąc na zachód głębokość rośnie szybko - 1250 m, potem zwalnia sukcesywnie, by na odcinku prawie prostym o długości 350 m uzyskać przyrost głębokości 42 m. Rzut trajektorii na mapie nie jest dla mnie do końca jasny, bo są tam dwie linie: czerwona i czarna. Nie wszystko muszę rozumieć przy pierwszym podejściu. Trzeba mieć jakieś zadania na przyszłość.
Dla osób nie do końca rozumiejących zawiłości geodezyjne i kartograficzne dodaję swój rysunek objaśniający podobną sytuację w teorii.
Rysunek ten pochodzi z notki pt. Poszerzam swoją wyobraźnię. Polecam ją ponownie do czytania ze zrozumieniem oraz jej poprzedniczkę Oczami człowieka na otwór horyzontalny. Zapoznanie się z tymi notkami ułatwi zrozumienie treści prezentowanego w tej notce szkicu technicznego odwiertu rzeczywistego BU-102K. Na szkicu tym wprowadzono dwie skale, co stanowi dodatkowe utrudnienie dla czytelników.
Uważaj, aby nie mylić głębokość z długością!
