Obiecałam nagrodę rankiem skoro świt i spełniam tę obietnicę natychmiast. No, prawie natychmiast. Moja publikacja z 1986 jest obszerna - 5,5 strony drobnym maczkiem z 6 rysunkami i 4 tabelami. Nagrodą jest tabela, a właściwie jej część dotycząca danych o miąższościach i porowatościach skał zbiornikowych wapienia cechsztyńskiego w otworach oraz wydobycia gazu ziemnego. Jako osoba propagująca szersze wykorzystanie w obliczeniach zasobów metodyki liczenia zasobów lokalnych na podstawie danych z dokumentacji obliczyłam iloczyny lokalne miąższości porowatości w dwu rodzajach skał zbiornikowych oraz ich sumę. Wyszło to tak jak w tabeli:
Liczę na zrozumienie jej treści bez dopowiedzeń w odniesieniu do wyników badań laboratoryjnych. Wiemy, że wszystko co się mierzy obarczone jest błędami pomiaru. Wyjaśnię tylko dwie kolumny - 9. i 11.
Kolumna 9
informuje ile gazu ziemnego będzie zawarte w miejscu badanym przez otwór. Dla ułatwienia zastępuję wymiar h podawany w metrach, wymiarem m3/m2. To nie jest nadużycie pojęciowe. Kto pamięta o tym, że porowatość próbki to jest statystyka z pewnej objętości? a nie pomiar punktowy. Dla mnie punkt w obliczeniach złożowych jest sześcianem o wymiarze boków 1 metra.
Kolumna 10
zawiera teoretyczną informację o krotności uzyskanego wydobycia względem zasobów lokalnych. To jest informacja o tym co by było, gdyby dany otwór był odgrodzony przed migrantami szczelnym murem otaczającym wyliczone poletka. Ciśnienie na tym poletku spada do zera. No nie, trochę tam jednak musi zostać, a liczone było do 5 atm. Sumaryczna powierzchnia zdrenowana wynosi 2,7 km2, a cała powierzchnia złoża wynosi w wapieniu ponad 12,7 km2. Takie zestawienie danych, też nadaje się do poszerzania wyobraźni!
Równanie liniowe
W publikacji jest rysunek zależności ciśnienia złożowego (P) od sumarycznego wydobycia gazu (Q) z równaniem:
Pi = 15,62 - 2,93 x 10--9 Qi
W równaniu tym prosta przecina oś Y w punkcie o 0,12 MPa niżej od pierwotnych uśrednionych ciśnień złożowych. Napisałam tam tak:
Fizycznie różnicę tę można zinterpretować jako stratę ciśnienia na drodze przechodzenie (rozprężania) gazu od granic do miejsca odbioru. Oczekuje się wówczas wyższych ciśnień poza miejscami odbioru gazu; może to być czerwony spągowiec ...
W pierwszym cyklu powstały łagodne wzniesienia ciśnień, które w kolejnych okresach nie zmieniają się istotnie. Praca wejścia została wykonana na początku eksploatacji.
Zmienne wydobycie z odwiertów
Wykresy ciśnień bieżących po wydobyciu kolejnych porcji gazu wykazują większe lub mniejsze zmiany indywidualne, przy zachowaniu stałości dla całego złoża. Jedne otwory mają na wykresach kształt rozbiegu skoczni (te podkradające gaz) inne noszą cechy buli pod zeskokiem. Oczywiście przykład jest przerysowany, ale wiemy o co chodzi.
___________
Uzupełnienie napisane w dniu 26 maja 2017:
Równanie dotyczące oceny bieżącego ciśnienia złożowego statycznego oznacza prostą zależność: Każdy miliard gazu pobranego ze złoża obniża ciśnienie o 2,93 MPa. Dzisiaj przeliczyłam jakie ciśnienie powinno być w złożu w roku 1990 po wydobyciu 2,9 mld m3 gazu (informacja z publikacji Piotra Karnkowskiego):
P[1990] = 15,62 - 2,93 x 2,9 = 7,12 MPa
Dane zawarte na małych wykresach w publikacji potwierdzają ten rząd wielkości ciśnienia złożowego.
