Dyrektor Państwowego Instytutu Geologicznego prof. Jerzy Nawrocki udziela wywiadu Tomaszowi Rożkowi w 2009 r. (źródło gość.pl)
Dyrektor Państwowego Instytutu Geologicznego prof. Jerzy Nawrocki udziela wywiadu Tomaszowi Rożkowi w 2009 r. (źródło gość.pl)
wzmianka wzmianka
932
BLOG

Geotermia od podstaw (1) temperatury

wzmianka wzmianka Polityka Obserwuj notkę 8

Na początek zapoznamy się z rozkładami temperatur w górotworze, którą można odczytać z map gradientu geotermicznego oraz zróżnicowaniem wielkości strumienia ciepła na terenie Polski. 

image

Rys. 1. Wykresy do szacowania temperatury górotworu na głębokościach do 1700 m przy dowolnych gradientach geotermicznych odczytanych z map


Na rysunku pokazano przyrost temperatury skał w miarę przyrostu głębokości. Jest to najprostszy obrazek z którego można odczytać z jakimi temperaturami należy się liczyć w Polsce na głębokościach optymalnych do poszukiwań kopalin płynnych:

  • wód podziemnych jako nośników ciepła odbieranego z ziemi
  • węglowodorów (ropy naftowej i gazu ziemnego)
  • przewidywania temperatur przy wierceniu otworów głębokich wykonywanych dla różnych celów

g – gradient geotermiczny, przyrost temperatury na jednostkę głębokości. W Polsce gradient waha się od niespełna 10oC/km na suwalszczyźnie do ponad 40oC/km, np w GZW (rys. 2).

image

Rys. 2 Autorka:Maria KARWASIECKA Państwowy Instytut Geologiczny Oddział Górnośœląski. Artykuł pt. Pole cieplne Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (z internetu) 


W rzeczywistości gradienty geotermiczne nie są stałe, jednak z reguły rosną z głębokością "fokstrotem" - raz wolniej, raz szybciej.  W skałach o właściwościach izolacyjnych o słabej przewodności cieplnej gradient jest wyższy, w zawodnionych skałach zbiornikowych niższy. Ze względu na ograniczone miąższości warstw pierwszego i drugiego typu oraz wzrosty temperatury w jednym kierunku - w głąb, fluktuacje dla niewprawionych mogą się wydać nieistotne. Analiza tych zmienności może jednak uzupełniać wiedzę o profilu litologicznym określonym innymi metodami.

image

Rys. 3. Mapa gęstości ziemskiego strumienia cieplnego w Polsce. Autorzy: Jan Szewczyk, Danuta Gientka, Państwowy Instytut Geologiczny. Aktualizacja 2009 r. (z Internetu)

Gradient geotermiczny mówi o tym, że ciepło z wnętrza Ziemi ucieka ku górze, a potem do zimnej atmosfery. W poprzenim cyklu napisałam, że temperatura jest parametrem stanu, a nie czymś samoistnym. Tę ucieczkę ciepła z Ziemi obrazują mapy strumienia cieplnego (rys. 3).

W 2009 roku bloger Tomasz Rożek przeprowadził wywiad dla Gościa Niedzielnego (nr 14/2009) z ówczesnym Dyrektorem PIG, który prezentuje mapę niżej dołączoną. Cytuję ostatnie zdanie z tego wywiadu z lapsusem popełnionym przez pytającego o nieistniejące w Polsce elektrownie geotermalne i brakiem sprostowania przez dyrektora PiG. Do tej pory zbudowano tylko kilka ciepłowni. Starajmy się pilnować siebie nawzajem, aby ograniczyć liczbę błędów w naszym przedszkolu geotermalnym.


Choć w Polsce działa kilka komercyjnych elektrowni geotermalnych, najbardziej chyba znany odwiert powstaje w okolicach Torunia. Z Państwa map wynika, że tam strumień ciepła jest niewielki.
– Strumień ciepła jest jednym z kilku czynników, które wpływają na użyteczność jakiejś lokalizacji pod względem geotermalnym. Mnie może tylko dziwić, że w przypadku geotermii toruńskiej nie wykorzystano naszej wiedzy. W tym samym czasie realizowaliśmy już zamknięty dzisiaj projekt rozpoznania warunków termicznych w wywierconym wcześniej otworze Toruń IG-1, który ma około 4 km głębokości i znajduje się właśnie pod Toruniem. Pomiar temperatur potwierdził, że w okolicach Torunia trudno będzie o geotermalne źródło komercyjnie bardzo atrakcyjne. Szczególnie duże wydajności i niska mineralizacja wód nawet niezbyt gorących mogłyby oczywiście ten stopień atrakcyjności nieco podnieść. Jednak wiedza naszych hydrogeologów z państwowej służby hydrogeologicznej wskazuje, że na tym obszarze kopalne wody są zwykle mocno zmineralizowane.

Wymienione przez dyrektora PIG dane były znane i zapewne są uwzględnione w projekcie, na podstawie którego udzielono koncesji. Nie znam projektu, więc nie mogę się na ten temat wypowiadać. Upadek ciepłowni posadowionej w najlepszym miejscu i zawirowania polityczne przy realizacji projektu toruńskiego powinniśmy mieć w pamięci dyskutując o geotermii w Polsce.


Dodatkowe linki do stron propagujących rozwój geotermii w Polsce. Pamiętajmy jednak, że z internetu korzysta się na własną odpowiedzialność. Trzeba być czujnym, by nie zgłupieć od wiedzy tu podawanej. Pytanie: Co jest nie tak w tym zdaniu:  "W 1997 roku, podczas trwającego cztery miesiące testu, dzięki wymiennikowi ciepła w głębi Ziemi o powierzchni przynajmniej 3 km2 wydobyto wodę o temperaturze 1420oC."

http://www.pga.org.pl/

http://energia-geotermalna.org.pl/

http://cieplozziemi.pl/Odnawialne%C5%BAr%C3%B3d%C5%82aenergii/Energiageotermalna.aspx?CategoryId=12

wzmianka
O mnie wzmianka

Wykształcenie techniczne, praca w zawodzie. Do pisania na S24 namówił mnie wnuk Jędrzej.

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Polityka